❗ - რუსული სპუტნიკ-V მე-3 ფაზის შუალედური ანგარიშით ეფექტურია 91.6% სიმპტომატური ინფექციის შემცირების და 100%-ით - მძიმე შემთხვევების შემცირების კუთხით (გამოქვეყნდა ჟურნალ "ლანცეტში"), რაც მას მაღალ შანსს აძლევს ჯანმო-ს პრეკვალიფიკაციის მისაღებად. ვაქცინას მიღებული აქვს ავტორიზაცია 16 ქვეყანაში. ამავდროულად სტატიაში რამდენიმე საყურადღებო მომენტია - ა)კვლევები რუსეთში ჩატარდა და მონაწილე პირთა 98.5% თეთრკანიანია (სხვა ვაქცინების კვლევები მეტი დივერსიფიცირებით გამოირჩეოდა); ეფექტურობა არაა შესწავლილი სხვადასხვა მუტაციური ვარიანტების (სამხრეთაფრიკული, ბრიტანული, ბრაზილიური) მიმართ; რანდომიზირება, განსხვავებით პფაიზერის და მოდერნას ვაქცინების კვლევებისაგან, 3:1 თანაფარდობით მოხდა და არა უფრო მიღებული 1:1 სქემით; ინფიცირებულთა ზღვრული რაოდენობა ანგარიშის გამოქვეყნების მომენტში უფრო ნაკლებია (78), ვიდრე სამი დასავლური ვაქცინის შემთხვევაში (170,196, 131); დაკვირვების პერიოდს ჯერ არ მიუღწევია 90 დღისთვის. გარდა ამისა, კვლევის ავტორების თანახმად, შედეგებში არ მოხვდა კოვიდ-ინფიცირების 97 დადასტურებული შემთხვევა (63 ვაქცინების ჯგუფში, და 34 - პლაცებოს ჯგუფში), რომლებიც პირველი დოზიდან 21-ე დღემდე უფრო ადრე დაფიქსირდა (თუმცა, ეს კვლევის პირობას არ ეწინააღმდეგება). საინტერესოა, როგორი იქნება საბოლოო ანგარიშის შედეგები, რომელშიც ალბათ, სხვა ქვეყნებშიც (ინდოეთი, არაბთა გაერთიანებული ემირატები) ჩატარებული კვლევებიც მოხვდება. ვაქცინის ავტორები იმედოვნებენ მიიღონ ევროპული წამლების სააგენტოს ავტორიზაცია, რომლის გარეშე ევროკავშირის ტერიტორიაზე მათ ჯერ მხოლოდ უნგრეთში გააჩნიათ ნებართვა.

❗ - ევროპული წამლების სააგენტოსაგან ავტორიზების მიღების შემდეგ განახლებული მონაცემები წარადგინა AstraZeneca-მ („ლანცეტში“ არარეცენზირებული პირველადი სტატიის სახით - 1 თებერვალს) - სადაც უკვე 332 შემთხვევაა (201 შემთხვევით მეტი) ანალიზირებული. ვაქცინის ეფექტურობა გაიზარდა და ამ ეტაპზე არის 76% (I დოზის შემდეგ), და რაც განსაკუთრებით იმედისმომცემია - უფრო მეტია - 82%, როცა მოხდა დოზებს შორის ინტერვალის გაზრდა 6 კვირაზე ნაკლებიდან - 12 კვირამდე. ამავდროულად ინტერვალის გაზრდისას 2-ჯერ გაიზარდა გამომუშავებული ანტისხეულების რაოდენობაც. მძიმე შემთხვევები, რომლებიც ჰოსპიტალიზაციას მოითხოვდნენ, არ დაფიქსირებულა ვაქცინირებულთა ჯგუფში. ასევე მნიშვნელოვანია, რომ  კვლევები ტარდებოდა ბრიტანეთში, ბრაზილიასა და სამხრეთ აფრიკაში და სავარაუდოდ, გვექნება მონაცემები მუტაციური შტამების მიმართ ვაქცინის ეფექტურობის ანალიზისთვის. და რაც განსაკუთრებით სასიხარულოა, კვლევის შედეგები ადასტურებს ასიმპტომატური შემთხვევების გადაცემის შემცირებას ცხვირ-ხახის ნაცხში PCR  დადებითი შემთხვევების დაქვეითებით: პირველი დოზის შეყვანის შემდეგ - 67%-ით, ხოლო მეორე დოზის შეყვანის შემდეგ - 50%-ით. ერთადერთი, რაც Astrazeneca/Oxford ვაქცინის მიმართ ჯერაც კითხვის ნიშნებს აჩენს, ეს არის უფროს ასაკობრივ ჯგუფში მისი გამოყენების რეკომენდაციები, რამდენიმე ევროპული ქვეყანა (გერმანია, ავსტრია, საფრანგეთი, შვედეთი და პოლონეთი) აპირებენ მის გამოყენებას 65 წლამდე ასაკის პირებში, ხოლო ბელგია და იტალია - 55 წლამდე, განაცხადეს რა, რომ დაელოდებიან ეფექტურობის დადასტურებას ასაკობრივი პირების მეტი რადენობის შემცველი ჯგუფებში. ბრიტანეთში, ისევე როგორც ინდოეთში, მექსიკაში და არგენტინაში ასტრაზენეკას ვაქცინა რეკომენდებულია გამოსაყენებლად 65 წელზე უფროს ასაკობრივ ჯგუფშიც. არაა გამორიცხული, ეს ეჭვები უფრო პოლიტიკურად მოტივირებული იყოს (ზოგან რეკომენდაციებიც პოლიტიკოსებისგან, მაგალითად, - საფრანგეთის პრეზიდენტისაგან, გაჟღერდა) და წინა კვირაში ევროკავშირის და ასტრაზენეკას დაძაბული ურთიერთობის შედეგი ყოფილიყო კონტრაქტების შესაძლო შეუსრულებლობის გამო, თუმცა ამ მხრივ მდგომარეობა გამოსწორდა. ევროპული წამლების სააგენტოს რეკომენდაცია ფრთხილია - ასტრაზენეკას ვაქცინა შეიძლებვა გამოყენებულ იქნას 65-წელზე ასაკის უფრო პირებში. ამავე დროს ჯერ კიდევ არაა საკმარისი მონაცემები იმის დასადასტურებლად, რამდენად ეფექტურია ვაქცინა ასაკოვან ადამიანებში.
 

❗ - Johnson & Johnson ვაქცინის შედეგები ამ ეტაპზე: ჯამური ეფექტურობა 66%-ია. ამასთან აშშ-ში ჩატარებული კვლევებით - 72%, ლათინურ ამერიკაში - 66% და სამხრეთ აფრიკაში - 57%. ეს რა თქმა უნდა, ზოგიერთ სხვა ვაქცინასთან შედარებით, არაა მაღალი, მაგრამ გასათვალისწინებელია, რომ დასახელებულ რეგიონებში მუტაციური შტამების მიმართ ეფექტურობა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, რადგან ადრეული კვლევები ამ შტამების მიმართ საერთოდ არ იყო ჩატარებული. ისევე როგორც ის ფაქტი, რომ აღნიშნული ვაქცინა ამ ეტაპზე ერთადერთია, რომლის მხოლოდ პირველი დოზის ერთჯერადი გამოყენებაც შეიძლება საკმარისი აღმოჩნდეს. ამდენად, ამ ვაქცინის მიმართ რეგულატორებისადმი განაცხადის წარდგენას და მათ დასკვნას განსაკუთრებული ყურადღებით ველოდებით, მით უფრო, რომ ვაქცინის ტემპერატურული შენახვის რეჟიმი და მისი დიდი ოდენობით წარმადობის შესაძლებლობა კიდევ უფრო ზრდის მისი ფართო გამოყენების პოტენციურ სარგებელს. 
 

❗ - დაბოლოს, Novavax-ის მესამე ფაზის კვლევების წინასწარი მონამცემებით, ვაქცინის ეფექტურობა ძალიან მაღალია ტრადიციული შტამების მიმართ - 95.6% და ასევე საკმარისად მაღალი ვირუსის ახალი მუტაციური ვარიანტების მიმართ:  85.6% - ბრიტანული შტამის და 60% - სამხრეთ აფრიკული შტამის მიმართ. ისევე როგორც ჯონსონ&ჯონსონის ვაქცინის შემთხვევაში, მუტაციური სამხრეთაფრიკული შტამის მიმართ შედარებით დაბალი ეფექტურობა (60% და 57%) გასაგებიც არის, და ალბათ, მისაღებიც, რადგან ჯანმო-ს მისაღებ ზღვარს - 50%-ს ამეტებს. ნოვავაქსის ვაქცინა ბაზარზე სავარაუდოდ აპრილიდან ან მაისიდან გამოჩნდება.
 

❗ - რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია - კოვაქსის პლატფორმაზე ასტრაზენეკას, ჯონსონ & ჯონსონის და ნოვავაქსის ვაქცინები ყველაზე დიდი მოცულობით არის წარმოდგენილი. ასევე გაიზარდა კოვაქსში პფაიზერის ვაქცინის შესაძლო მოცულობა. 
 

❗ - ამერიკაში დღიური ვაქცინირების რაოდენობამ 1.3 მილიონს მიაღწია და პრეზიდენტ ბაიდენის ადმინისტრაცია იმედოვნებს, რომ დღიური 1.5 მილიონი ვაქცინირებაც არაა შეუძლებელი ნიშანსვეტი, ხოლო ასტრაზენეკა ზრდის ევროკავშირის მიმართ აღებული ვალდებულებების შესრულების ტემპებს. შეიძლება ითქვას, რომ ვაქცინების ფრონტიდან საიმედო ამბები გვაქვს და თებერვალში საქართველოში 30,000 დოზა პფაიზერის ვაქცინის შემოტანას  მალე კოვაქსის პლატფორმის, თუ ორმხრივი კონტაქტების მეშვეობით რამდენიმე სხვა სანდო და სათანადოდ ავტორიზებული ვაქცინის მიღების რეალური შანსიც დაემატება.

მომზადებულია "ჯეოქეისის" მკვლევარის, მედიცინის აკად. დოქტორის, პროფესორ ზვიად კირტავას მიერ

4 თებერვალი, 2021 წ.